Το καρδιογράφημα ή ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ) είναι μια απλή και εντελώς ανώδυνη εξέταση που συνιστάται να γίνεται μία φορά το χρόνο στα πλαίσια των προληπτικών εξετάσεων που όλοι πρέπει να κάνουμε. Με τη χρήση προηγμένων συσκευών, δίνεται η δυνατότητα στον καρδιολόγο να καταγράψει την ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς, κάτι που είναι ιδιαίτερα χρήσιμο στην ανίχνευση τυχών διαταραχών ή χρόνιων παθήσεων που μπορούν να απειλήσουν τη ζωή του ατόμου.
Τι είναι ο ηλεκτροκαρδιογράφος;
Οι ηλεκτροκαρδιογράφοι είναι ειδικές συσκευές, οι οποίες λειτουργώντας ως βολτόμετρα καταγράφουν τη διαφορά δυναμικού των ερεθισμάτων της καρδιάς, τα οποία παράγονται μεν από αυτήν, φτάνουν όμως στην επιφάνεια του δέρματος, όπου και καταγράφονται μέσω του καρδιογράφου. Η συσκευή αποτελείται από μία κεντρική μονάδα και ηλεκτρόδια, τα οποία τοποθετούνται στα άκρα και το θώρακα του εξεταζόμενου. Η μονάδα του καρδιογράφου περιέχει ακίδα και χαρτί, πάνω στο οποίο καταγράφεται το ηλεκτρικό δυναμικό στον κάθετο άξονα σε συνάρτηση με το χρόνο που αποτυπώνεται στον οριζόντιο άξονα. Οι σύγχρονοι ηλεκτροκαρδιογράφοι καταγράφουν σε οθόνη και όχι σε χαρτί το αντίστοιχο γράφημα.
Τι κάνει το καρδιογράφημα;
Στο ηλεκτροκαρδιογράφημα καταγράφονται τα ηλεκτρικά ρεύματα της καρδιάς μέσω της τοποθέτησης 10 ηλεκτροδίων στα πόδια, τα χέρια και το θώρακα του εξεταζόμενου. Τα επάρματα, όπως ονομάζονται αυτές οι ενδείξεις, αποτυπώνονται με τα γράμματα P, QRS και T. Το έπαρμα P προκύπτει από το ρεύμα που παράγεται, όταν συσπώνται οι κόλποι της καρδιάς, το έπαρμα QRS παράγεται από τη σύσπαση των κοιλίων της καρδιάς, ενώ το έπαρμα Τ παράγεται από τη σταδιακή επαναφορά του μυοκαρδίου σε κατάσταση ηρεμίας. Στο καρδιογράφημα, εκτός από το δυναμικό των επαρμάτων, παίζει ρόλο και η συνιστώσα του χρόνου, ώστε να διαπιστωθεί η διάρκεια κάθε επάρματος και η χρονική απόσταση μεταξύ τους.
Πού χρησιμεύει αυτή η απλή εξέταση;
Το ηλεκτροκαρδιογράφημα είναι μια τυπική εξέταση, η οποία γίνεται προληπτικά σε ανθρώπους άνω των 40 ετών, ώστε να διαπιστωθούν τυχόν διαταραχές, όπως υπερτροφία των καρδιακών κοιλοτήτων, αρρυθμίες ή ισχαιμία του μυοκαρδίου. Χρησιμεύει, επίσης, σε ασθενείς με βηματοδότη για την παρακολούθηση της υγείας της καρδιάς, σε προεγχειρητικούς ασθενείς, σε ασθενείς που λαμβάνουν φάρμακα, τα οποία ενδέχεται να βλάψουν τη λειτουργία της καρδιάς, καθώς και σε επείγουσες καταστάσεις, όπου πρέπει να διαπιστωθεί πιθανή δυσλειτουργία της καρδιάς σε ασθενείς με θωρακικό άλγος, ζάλη ή δύσπνοια.
Με το ηλεκτροκαρδιογράφημα μπορούν να ανιχνευθούν εγκαίρως διαταραχές και παθήσεις, όπως οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, μεταβολικές διαταραχές, κολπική μαρμαρυγή και καρδιακές αρρυθμίες. Μάλιστα, το ηλεκτροκαρδιογράφημα όχι μόνο μπορεί να καταγράψει την ύπαρξη εμφράγματος, αλλά και να εντοπίσει τη θέση του. Έτσι, αν το άτομο αισθανθεί πόνο που ομοιάζει με αυτόν του εμφράγματος, ο καρδιολόγος πρέπει αμέσως να του κάνει καρδιογράφημα, ώστε να το αντιληφθεί εγκαίρως και να του παρασχεθεί γρήγορα θεραπεία.
